Azıq-awqat islep shıǵarıw ushın qansha suw kerek hám biz qansha muǵdarda ısırap qılamız?

11.11.2023

Mashina injenering institutı maǵlıwmatlarına kóre, hár jılı dúnyada islep shıǵarılǵan barlıq azıq-awqat ónimleriniń 50 procenti shıǵındıǵa aylanadı. Lekin onı islep shıǵarıw ushın qansha suw kerek?

 Búgingi kúnde járiyalanǵan azıq-awqat ısırapshılıǵı haqqındaǵı esabatqa kóre, 1 kg biyday islep shıǵarıw ushın 500 den 4000 litrge shekem suw kerek boladı. Súwret: Ahmad Masud/Reuters

 Mashina injenering institutı (IME) tárepinen járiyalanǵan esabatqa kóre, hár jılı islep shıǵarılǵan barlıq azıq-awqattıń 30 -50% i (1, 2-2 milliard tonna ) "adam asqazanına jetpey joǵaladı".

Hár jılı insanlar tárepinen shama menen 3,8 tn kub metr suw tutınıw ushın sarıplanadı jáne onıń 70% global awıl xojalıǵı sektorı tárepinen isletiledi. Dúnya kóleminde qarıydarǵa jetip barmaytuǵın eginlerdi jetistiriwde ısırap etilgen suw muǵdarı 550 milliard kub metrge bahalanıp atır. Iri supermarketler jetilisken kóriniske iye bolmaǵan miywe hám palız eginlerdi, mısalı ólshemi yamasa reńi standartlarǵa tuwrı kelmeytuǵın ónimlerdi qabıllawdan bas tartıp, azıq-awqattı ısırap etkeni ushın sın pikirge qaladı. Esabatta aytılıwına qaraǵanda, Ullı Britaniyadaǵı palız eginleri óniminiń 30% ke jaqını sonıń sebebinen jıynap alınbay qalǵan.

IME 2050-jılda azıq-awqatqa bolǵan talaptı qandırıw ushın suwǵa bolǵan mútajlik jılına 10 -13,5 tn kub metrge jetiwi múmkinligin dawa qılıp atır, bul adamlar tárepinen hár jılı paydalanılatuǵın házirgi muǵdardan shama menen úsh esege kóp.

Gósh islep shıǵarıw palız eginlerilerge qaraǵanda joqarı muǵdarda suw talap etedi. IME maǵlıwmatlarına kóre, 1 kg gósh islep shıǵarıw ushın 5000 den 20 000 litrge shekem suw kerek bolsa, 1 kg biyday islep shıǵarıw ushın 500 den 4000 litrga shekem suw zárúr boladı.

Tómendegi kestede ulıwma azıq-awqat ónimlerin islep shıǵarıw ushın zárúr bolǵan suw kóleminiń ádettegi bahaları kórsetilgen. Shokolad 1 kg ónim islep shıǵarıw ushın zárúr bolǵan 17 196 litr suw menen dizimde birinshi orında turadı. Qara maldıń góshi, qoy hám shoshqa góshi de islep shıǵarıw ushın kóp muǵdarda suw talap etedi. Dizimge kóre, shay, pivo hám vinoǵa eń az suw “isletiledi”. Gósh islep shıǵarıw menen salıstırǵanda, palız eginleri azıq-awqat ónimleri az suwdı talap etedi - 1 kg kartoshka, mısalı, 287 litr suw ornına jetistiriledi.

 Material hám keste “The Guardian” basılımınan awdarıw tiykarında jaratıldı.