13.11.2023
Men dáryaman…
Súwretlerde Jizzaq wálayatı Zomin rayonı Zominsoy sáwlelengen
Men dáryaman, sayman, kólmen... Esimdi tanıǵanımnan berli, sıldırlap, tolıp- tasıp aǵaman. Baǵlar-tawlar aralap, tereklik-toǵaylıq aralap mánzilime, kólime qarap asıǵaman.
Qısta jawǵan qarlar erigende, ásirese báhárde quwanıshım qoynıma sıymay tolıp-tasaman. Qushaǵımdaǵı suwımnan pútkil tábiyat jáne de gózzallasadı, ózgeshe shıray ashadı. Tábiyattıń sulıwlıǵına sulıwlıq, kórkine-kórik qosıwında, meniń úlken úlesim bar.
Máwsimler dawamında adamlarǵa, haywanlarǵa, ósimliklerge jasaw ushın kúsh beremen. Erte tańnan pútkil tábiyattı qarsı alaman. Adamlardıń shańaraǵına baxıt, baǵlarǵa jasıllıq hám gózzallıq, haywanlarǵa salawat alıp kiremen.
Adamlar qala shawqımınan sharshasa, boyımda otırıp qıyal súrip, dem aladı, kitap oqıydı. Olardıń tek denesine emes, bálkim ruwxına hám ómir, hám tınıshlıq baǵıshlayman.... Balalardı aytpaysız ba?! Olar meni sewip, oynap, zawıqlanadı, qushaǵımda shomılıp denesin jayratadı! Sol zawıqtan ház etip jayrayman!
Turǵan -pitkenim jaqsılıq, jasıllıq hám gózzallıq....
Biraq....
Keyingi jıllarda men mánzilime jeter-jetpesten qurıp qalıp atırman... .. Meni reyimsiz túrde qazıp, taslarımdı hár jaqlarǵa alıp ketti, ózenlerimdi ózgertip jiberdi, suwımdı kereksiz jerlerge sarıpladı, tiykarsız jumsadı... hám nátiyjede men mánzilime jetip barmay, jer astına sińip kettim hám ele de sińip atırman.
Jolıma intizar bolıp kútip turǵan terekler hám putalar sarǵayıp, óz kórkin joytıp atır. Quslar ózge jerlerge ushıp ketpekte... Adamlar qashıp atır...
Aldınları adamlar suwımdı abaylaytuǵın, meni júdá qádirleytuǵın edi... Mánzilime jetkenshe adamlardı, haywanlardı taza, tınıq suwım menen sıylaytuǵın edim. Olar taza suwımnan ráhátlenip, qanıp -qanıp ishetuǵın edi... Mende kiyim-kenshegin, ıdıs-tabaǵın juwsa da, pataslanǵan suwdı qushaǵıma qaytarmas, betime ılaqtırmaytuǵın edi....
Endi ne?.. Adamlar shıǵındı suwın da, artıqsha patas buyımların da, túrli plastmassa ıdısların, záhárli ximiyalıq elementlerdi de betime ılaqtıradı.
Mine kúni keshe bir bala úlken tabaq shıǵındını betime attı... Jıladım... Óytkeni mensiz úyinde shay qaynamaydı, denesi jayramaydı, kewli tınısh tappaydı ǵoy. Hár kúni ishetuǵın suwı da meniń qaysıdur ózenimnen alınǵanın bilmeyme?..
Boyımda tınıshlıqta dem alatuǵınlardan kóre, shiyshe kóterip júrgenler, másler, awqat jep, nápsin qandırıw ushın keletuǵınlar da kóbeyip ketken. Tek otırıp ketse meyli, biraq olar bos shiyshe, awqat qaldıǵı yaki basqa nárselerin, álbette, qushaǵıma atıp ketedi... Olarǵa ne deyin?... Tolıp-tasıp aǵatuǵın jaǵalarım jıldan-jılǵa tómenlep barmaqta. Uzaqtı gózlegen mánzilime jete almay jolda qurıp qalıp atırman....
Hár jılı onlap ózenlerim qurıydı... Hár jılı qurıǵan hám mánziline jetpegen suwımsız terekler nabıt, putalar gúllemegen, ot-shópler sarǵayǵan, shólga aylanıp baratır.... Ehh.... ne dey alaman!
Ayta alǵanımda edi! “Adamlar kózińizdi ashıń, meni tiykarsız paydalanbań, pataslamań. Ózenlerimdi tınısh qoyıń! Shıǵındılarıńızdı taslamań!” degen bolar edim!
“Áne sonda men sizge quwanısh alıp kelemen. Ruwxıńızǵa quwat bolaman, deneńizdi kúshke toldıraman. Men Sayman... Dáryaman, Kólman... Ótinish meni qádirleń... Mensiz ómir joq..” dep aytatuǵın edim!
Meniń tilim joq... Tilsizben... Tınısh ǵana qurıwdı dawam etemen.
Xulkar Abdullayeva
Foto
