26.02.2024
Uchqizilda kól barma?
— Kún de ısıp ketti-ya? Salqınlaw orında aylanıp kelsek bolar edi.
— Kólge baramızba?
— Qaysı kólge?
— Qaysı kólge bolatuǵın edi, Uchqizilǵa-da!
Bul jerde turatuǵın ayırımlar kól dep ataytuǵın bul jer, negizinde kól emes, suw bazası! Uchqizil suw bazası Surxandárya wálayatı Termiz qalasınan arqa tárepte, 20 km uzaqlıqtaǵı Uchqizil raz'yezdi qasında jaylasqan.
Átirapı tóbeshikler menen oralǵan taǵa sıyaqlı tábiyiy shuqırlıqta qurılıp, 1957-jılda paydalanıwǵa tolıq tapsırılǵan. Ulıwma kólemi 160 mln. m3, paydalı kólemi 80 mln. m3. Zang kanalı hám onıń Qubla Zang suw keltiriw kanalı arqalı Surxandárya suwı menen toltırıladı.
Suw bazasınıń tiykarǵı imaratları: mayda qum menen kóterilgen qubla hám batıs dambalar; minar kórinisindegi suw shıǵarǵısh hám bas retlegish dambalar; 1150 m uzınlıqtaǵı qubla dambanıń biyikligi 11,5 m, tóbe bóleginiń keńligi 6 m, diywalları qıyalıǵınıń joqarı bólegine armobeton plitalar jatqızılǵan. 2260 m uzınlıqtaǵı batıs dambanıń biyikligi 5,2 m. Suw shıǵarǵishtan 70 m aralıqta ashıq suw bólgish — bas retlegish qurılǵan bolıp, ol suwdı arqa hám batıs bólistiriw kanallarına bolıp beredi.
Uchqizil suw bazası átirapında bir qatar dem alıw orınları qurılǵan bolıp, “Marvarid” hám “Oks” usılar qatarınan bolıp tabıladı. Olar jıldıń 4 máwsiminde de, ásirese, jazda dem alıwdı qálegen insanlar menen tolı boladı.
Javhar Chorshanbiyeva
Foto
